Dışişleri Bakanı Hakan Fidan katıldığı NTV canlı yayınında gündeme ilişkin merak edilenleri yanıtladı. Bakan Fidan’ın açıklamaları özetle şöyle:
DIŞİŞLERİ YAPILANMASINDA DEĞİŞİKLİK
Latin Amerika, Afrika, benden önce başlatılmış büyük atılımların olduğu yerler. Bunlar politik olarak başlatılıyor. Uygulamada başarılı olmak için belli yapısal değişikliklere girilmesi gerekiyor. Öyle bir sistem kuralım ki biz bir kriz ile uğraşırken devlet olarak, diğer olaylar ve fırsatlarla da ilgilenebilelim. Yeni yapılandırmada çok makro baktığımız bazı ülkeleri daha mikro hale getirdik. Ayrı genel müdürlükler yapıyoruz. Türk devletleri ile ilgili ayrı bir müdürlük kuruyoruz örneğin. Bir de denkleme yeni disiplinler getirmemiz gerekiyor. Yeni tecrübe alanları bilim teknoloji alanları çok önemli. Uluslararası arabulucuk mekanizması bizim için çok önemli. Konsolosluk ve yurt dışında yaşayan Türkler ile ilgili ayrı bir genel müdürlük getirdik. Amacımız bizim için önemli olan konuları ve disiplinleri daha odaklı bir şekilde yönetmek.
ABD İLE GÖRÜŞMELER
Onlar kayıtsız şartsız İsrail’i destekliyorlar, biz ise Filistinlileri destekliyoruz. Yetişkin devletlerin bir özelliği vardır. Konular arasında ayrım yapabiliyor mu? Kavga ettiği konularda kavga edip, iş birliği yaptığı konularda iş birliği yapmaya devam ediyor mu? Bizim ABD ile iş birliği yaptığımız alanlar da var, NATO’da beraberiz. Ticaret hacmimiz giderek artıyor.
ABD’nin desteği olmadan İsrail’in böyle bir soykırıma kalkışması mümkün değil. Bunu ABD Başkanı bizzat kendi ağzı ile söyledi. Bunlar anlaşamadığımız nokta. Ateşkes sağlanması isteği ve yardımların ulaştırılması konusunda aynı fikirdeyiz. Bu konuyu konuştuk bugün ABD’li mevkidaşımla. Şimdi şu soru ile ABD’yi baş başa bırakıyoruz. Tamam biz senin ile aynı fikirdeyiz de bunun gerçekleşmesi için İsrail’e ne tür bir baskı kuracaksın?
Seçime gidilirken ABD’de üniversitelerde muazzam bir protesto aktivitesi var. Bu da siyasilere gerekli mesajları veriyordur. Güvenlik Konseyinde ABD, İsrail istememesine rağmen insani yardımlar konusunda çekimser kaldı, bu önemli bir şey. Dünya bu meselede o kadar çok şuurlu ki, ABD’nin bunu eskisi kadar kolay bir maliyet ile unutturması mümkün değil.
LAHEY’DE SOYKIRIM DAVASI
Güney Afrika başvuru yapabilecek en mükemmel ülkeydi. Beyaz adamın zulmünden yeni kurtulmuş tarafsız bir ülkeydi. İnsanlığın vicdanının ayna olduğu bir yer. Bunu Filistin davası olarak şans olarak görüyorum. Uluslararası ortaklarımız ile hareket edelim dedik. Attığımız adımların zamanlamasını yaparken bütün boyutlarına baktık. Biz bu işi ciddiye alıyoruz. Biz elimizdeki araçları ve opsiyonları anında hemen kullansaydık elimizde hiçbir araç kalmayacaktı ve oyundan düşecektik. Bu sebeple zamana yaydık. Bizim istediğimiz sadece bizim başvurmamız değil, ne kadar etkili olacağımız. Biz müracaat ettik ardından Libya geldi, sonra Mısır çıktı açıklamada bulundu. Diğer ülkelerin de adım attıklarını görüyoruz. Ateşkes tek başına olmuyor dedik ve bunun yanına iki devletli çözümü ekledik önceki deneyimlerimize dayanarak. ABD ve Fransa’ya bakarsak bir yaptırım uygulanması zor gözüküyor.
GAZZE’DE ATEŞKES OLACAK MI?
Hamas kabul etmez gibi düşünüyorlardı ancak Hamas bir şekilde kabul edince İsrail açığa düştü. Ben Katar ve ABD’li mevkidaşım ve Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye ile görüştüm. Aslında geçen hafta neredeysek ateşkes konusunda oradayız, bir gelişme yok. ABD bu konuda İsrail’i zorlamak durumunda. İsrail Refah’a müdahale ederse, uluslararası tepkiyi tahmin etmesi güç. ABD zaten seçimlere giderken Biden’a büyük bir tepki geliyor bir kesim tarafından.
TERÖRLE MÜCADELE
Irak ziyareti önemliydi. Irak’la ilişkilerimiz önemli. Irak son 20 yıldır sancılı bir süreç geçirdi. Terör örgütünün işine gelen bir hal vardı. Operasyonlar süreklilik arz etmeye başladı. Bizim hiçbir ülkenin toprağında gözümüz yok. Biz kendi ülkemize sahibiz. Egemenliğimizi sonuna kadar uyguluyoruz. PKK bu ülkede 1 santimetre toprağı kontrol edemezken, Irak’ta Suriye’de birçok bölgeyi ele geçirmiş durumda.
Irak’la terörle mücadelede bizim geliştirdiğimiz bir mesafe söz konusu. Irak’ın petrolü, kaynakları var ama Irak temel enerji sorununu, su, sağlık, altyapı sorunlarını çözemiyor. Silahlı grupların cirit attığı bir ülkede bunların düzelmesi mümkün değil. Bizimle beraberseniz birlikte terör örgütlerini yok edelim dedik. Terör, Irak’ın gelişmesini de engelliyor.
Erbil yönetimiyle geliştirdiğimiz terörle mücadele anlayışını Bağdat’la da geliştiriyoruz. Bizim için önemli olan örgüte yönelik hangi adımı attıkları. Türkiye büyük bir ülke, son 20 yılda altyapı sorununu bitirmiş. Bundan istifade edin. Artık bu kadar kan, gözyaşı ve savaşın durması lazım. Bunun için de planlı projelere gitmemiz lazım. Coğrafyanın kaynakları müsait. İnsanlar da bunu istiyor. Bunu yaparken de biz ne komşularımız tarafından yanlış anlaşılmak istiyoruz, ne onlarla çatışmak istiyoruz.
YAPAY ZEKA İSTİHBARATTA OYUN DEĞİŞTİRİCİ OLACAK
Yakından takip ettiğim bir konu. Bunlar istihbaratta da kazandırmak istediğimiz kabiliyetlerdi. Yapay zeka konusu öyle bir noktaya geldi ki, birçok meslek grubu işini kaybetti haberleri yok. Geçenlerde bir ülkedeydim, adını vermeyeyim. Kendileri de yapay zekayla ortak olmuşlar. Bunların halka açık olmayan versiyonları var. Birkaç tanesini görme imkanım oldu. Orada muhasebe işlemleri, mimari işlemler, statik hesapları, mühendislik hesapları, birçok konu kendiliğinden çözülüyor. Bunlar ticarileştiği zaman, toplumsal hayata girdiği zaman artık insanın yerine makinenin geldiğini öngörmek gerekiyor. Şimdiden itibaren hazırlık yapmamız lazım. Türkiye olarak yapay zeka konusunda çalışma içinde olmamız gerekiyor.
Yapay zekanın kontrolden çıkma tehlikesi var. Geçmişte nükleer silahı elde etti devletler, uzay silahları anlatılıyor. Yapay zeka istihbari alanda çok fazla şey yapacak. İstihbaratta analiz konusunda oyun değiştirici olacak.
